سلامتی و تندرستی

سندرم خشکی دهان چیست و چه علل و علائمی دارد ؟

در یک فهرست رتبه‌بندی شده‌ از بیماری‌ها،‌ یکی از مواردی که در رده‌های پایین قرار دارد ولی باید آن را جدی گرفت، خشکی دهان است. دهان به طور طبیعی باید دارای بزاق باشد، ولی وقتی بزاق کم شود مشکلاتی ایجاد می‌شود. خشکی دهان حالتی است که در آن دهان خشک و عاری از بزاق می‌شود، در نتیجه هنگام بلع، چشیدن و جویدن غذا دچار مشکل می‌شویم. بیماری‌هایی مانند دیابت، ایدز یا اختلالات تیروئید باعث خشکی دهان می‌شوند. در این مقاله با دلایل خشکی دهان و راه‌های درمان آن آشنا می‌شویم.

باکتری‌هایی که باعث خرابی و بیمار‌ی‌های دندان می‌شوند در محیط‌های خشک، بهتر رشد می‌کنند و باعث ایجاد بوی بدِ دهان و بیماری‌های لثه می‌شوند. به گفته‌ی محققان، التهاب و عفونت ناشی از دندان‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را افزایش بدهد. از این‌ بدتر هم می‌شود؟ باید بگویم بله، از آنجا که بزاق دهان ما قلیایی است، اسید موجود در غذاها را خنثی می‌کند و مانعِ پوسیدگی دندان‌ها می‌شود بنابراین خشکی دهان یکی از علل پوسیدگی دندان‌ها نیز هست. طبق پژوهش‌های انجمن دندان‌پزشکی آمریکا (‌ADA) علاوه بر موارد ذکر شده گلودرد،‌ مشکلات در صحبت کردن یا بلع و سوزش دهان، همگی علائمی دردناک از خشکی دهان هستند. به همین دلیل اگر خشکی دهان درمان نشود می‌تواند زمینه‌ی ابتلا به سایر بیماری‌ها را فراهم کند.

در ادامه با علت خشک شدن دهان بیشتر آشنا می شویم.

همچنین بخوانید : خواص سبزیجات مختلف

داروها

داروهای بسیار زیادی وجود دارند که می توانند موجب خشکی دهان شوند و نمونه هایی مانند داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان با خشکی دهان پیوند خورده اند. بنابر گزارش کلینیک مایو، افرادی که درمان فشار خون بالا و اضطراب را دنبال می کنند و همچنین داروهای رفع احتقان، آرامبخشی عضلانی، و ضد درد مصرف می کنند نیز ممکن است با خشکی دهان مواجه شوند. با این وجود، مقصر اصلی در این زمینه داروهای ضد حساسیت و ضد افسردگی هستند.

اگر داروی تجویزی برای شما موجب خشکی دهان می شود با پزشک خود درباره تغییر آن صحبت کنید. متاسفانه، در برخی موارد، به ویژه زمانی که داروی مصرفی ضروری است، نمی توان گزینه دیگری را مد نظر قرار داد. برای مقابله با این عارضه جانبی می توانید از آدامس بدون قند یا نعناع استفاده کنید. این مواد به تحریک جریان بزاق کمک می کنند.

کم آبی بدن

افراد بسیاری به میزان کافی در طول روز آب نمی نوشند. نوشیدن آب فراوان فواید سلامت شگفت انگیز بسیاری دارد و می تواند از مشکلات دیگر مانند کم آبی بدن پیشگیری کند. کم آبی بدن می تواند به تنهایی برای خشکی غشاهای مخاطی در دهان و کاهش بزاق کافی باشد.

کم آبی بدن یکی از نشانه های هشدار دهنده است که باید جدی گرفته شود. این شرایط می تواند موجب تب، تعریق بیش از حد، و حتی استفراغ شود. کم آبی بدن به طور مداوم یا برای مدت زمانی طولانی می تواند مشکلاتی جدی‌تر از خشکی دهان را رقم بزند و به زخم های دهان یا یک عفونت منجر شود. اگر فعالیت جسمانی موجب خشکی دهان شما می شود، یک بطری آب برای مقابله با این شرایط به همراه داشته باشید.

آب و هوا

خشکی دهان می تواند به واسطه سطوح رطوبت شکل بگیرد. زمانی که سطوح رطوبت هوا کم است، هوای خشک می تواند موجب خشک شدن غشاهای مخاطی شده و خشکی دهان را در پی داشته باشد. مرطوب نگه داشتن دهان و بینی ضروری است تا از این طریق احتمال سرماخوردگی، آنفلوآنزا و آلرژی ها کاهش یابد. از این رو، خرید یک دستگاه مرطوب کننده هوا می تواند سرمایه گذاری خوبی باشد.

پوسیدگی دندان

یک رژیم غذایی سرشار از قند در ترکیب با بهداشت نامناسب دهان و دندان به پوسیدگی دندان و فساد در خط لثه منجر می شود. این پوسیدگی تدریجی کاهش ترشح بزاق را به همراه دارد و در نهایت با خشکی دهان ناراحت کننده و مزمن مواجه می شوید که هرچه بیشتر فساد دندان و لثه را تشدید می کند.

درمان و علت های بروز خشکی دهان

درمان سرطان :

شیمی درمانی و پرتودرمانی باعث خشکی دهان می شود. 

دیگر بیماری ها:

شرایط فیزیکی مثل کم آبی، خونریزی، ادرار کردن، استفراغ، اسهال، تعریق، دیابت، نارسایی قلبی، اختلالات غدد درون ریز، اختلال بیماری پارکینسون، استرس، افسردگی، آلزایمر، ایدز، آرتروز و سندروم سیوگرن می تواند از دلایل دهان خشک نیز باشند.

نوشیدن الکل، سیگار کشیدن مکرر، خرناس هنگام خواب، خوابیدن در وضعیت نادرست و تنفس از طریق دهان هم منجر به دهان خشک می شوند.

درمان های خانگی برای تسکین علایم سندرم دهان خشک: 

1 - آب:

حداقل هشت لیوان آب (حدود 2.5 لیتر) در روز بنوشید. حتی اگر احساس تشنگی نمی کنید, هم آب بنوشید.

صبر نکنید تا احساس تشنگی کنید . علاوه بر آب, شما باید نیمی از آب میوه تازه را در روز اضافه کنید, ترجیحاً میوه های غنی از ویتامین c مانند مرکبات, ژله, آناناس, انبه و هویج.

آب داغ یا بیش از حد سرد ننوشید.

درمان خشکی دهان با هیدراته کردن بدن 

2. لیمو ترش برای درمان خشکی دهان در صبح:

روش 1: لیمو, شکر و آب

مواد لازم:

120 گرم شکر, 60 میلی لیتر آب لیمو و 360 میلی لیتر آب. 

شکر و آب را به نسبت های مساوی در یک قابلمه کوچک بریزید, بجوشانید تا زمانی که شکر حل شود. 

بعد اجاق را خاموش کنید و آب را خنک کنید. یک لیمو با پوسته نازک انتخاب کنید، چون آب بیشتری دارد.

قبل از اینکه لیمو ترش را فشار دهید, می توانید کمی لیمو بنوشید تا کمی راحت تر شود.

همه مواد را باهم مخلوط کنید و سپس بنوشید.
 

روش 2: لیمو, سنبل هندی, برگ های لیمو, آب یخ برای درمان خشکی دهان 

مواد لازم:

30 میل آب ، 80 گرم شکر، 2 عدد لیمو ، 2 عدو سنبل هندی ، 4-5 عدد برگ لیمو، آب یخ 

سنبل هندی را ریز کنید. آب, شکر, و سنبل هندی را به مدت 10 دقیقه بجوشانید. اجاق را خاموش کنید و برگ ها را بردارید و خنک کنید.آب را صاف کنید و لیمو ترش را فشار دهید. از این عصاره استفاده کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.

روش 3:  درمان خشکی دهان با لیمو, عسل و آب
مواد لازم:

30 میلی لیتر آب , دو قاشق چای خوری عسل و نصف لیمو ترش. 

عسل را به آب اضافه کنید و آن را خوب تکان دهید.
آب و عسل را به مدت 10 دقیقه بجوشانید و اجازه دهید خنک شود.
اجاق را خاموش کنید. پوست لیمو و لیمو را به آن اضافه کنید.
از این روش برای رسیدن به نتایج مورد انتظار 1--2 بار در روز استفاده کنید.
 

3- نمک برای درمان خشکی دهان:
200 میلی لیتر آب و1 قاشق سوپ خوری نمک را آماده کنید. نمک را به آب اضافه کنید و سپس خوب هم بزنید.آب شور را حرارت دهید و بنوشید. هنگام بیدار شدن، از آب شور استفاده کنید. 

4. درمان خشکی دهان با جوش شیرین:

مواد لازم:

1/2 قاشق چای خوری جوش شیرین،1 قاشق چای خوری نمک، شکر و چند قطره عصاره لیمو با یک فنجان آب.

جوش شیرین، نمک، شکر، آب لیمو را به آب اضافه کنید و خوب هم بزنید و بنوشید.
این مخلوط به جلوگیری از کمبود آب بدن کمک می کند.اگر شما به طور منظم آن را 1-2 بار در روز مصرف کنید، این یک درمان موثر در خشکی دهان است.
جوش شیرین

5. زنجبیل برای درمان گیاهی خشکی دهان:

روش 1: چای زنجبیل:

چند تکه زنجبیل را به یک فنجان چای گرم اضافه کنید و سپس از آن لذت ببرید.نوشیدن این نوع چای بعد از شام بهترین گزینه است.

چای زنجبیل به تصفیه سموم بدن کمک می کند و دهان خشک را درمان می کند و ریه ها را گرم نگه می دارد و از آنفولانزا، سرفه و دیگر بیماری های شایع جلوگیری می کند.

روش 2: زنجبیل، نمک، آب و سرکه:
زنجبیل را به تکه های نازک ببرید و سپس در سرکه خیس کنید، کمی نمک اضافه کنید و سپس آن ها را به خوبی مخلوط کنید. مخلوط را با آب ترکیب کنید و بنوشید و لذت ببرید.

این روش را 1-2 بار در روز برای رسیدن به نتایج مورد انتظار خود بنوشید. 

روش 3: فقط زنجبیل:
زنجبیل، یکی از بهترین روش های طبیعی برای تحریک بزاق و جلوگیری از دهان خشک است. فقط نیاز دارید که تکه کوچکی از زنجبیل را بردارید و زمانی که نیاز است گاز بزنید و بجوید. اگر چه این بیماری نمی تواند به طور کامل درمان شود، اما می تواند در موارد اضطراری به شما کمک کند.

6. درمان خشکی دهان با آلوئه ورا:

یک مشت برگ آلوئه ورا، و کمی عسل خالص را آماده کنید.
آلوئه ورا را به دقت تمیز کنید و سپس پوسته سبز آن ها را با دقت جدا کنید. آلوئه ورا را به مدت 1 ساعت در آب بیندازید، تا به حذف صمغ آلوئه ورا به طور کامل کمک کنید.
آلوئه ورا و عسل را به مخلوط کن اضافه کنید و سپس کمی آب بریزید.
1-3 بار در روز (15 دقیقه قبل از غذا) در بخورید، هر دفعه 20 میلی لیتر (1 قاشق سوپ خوری). 

نکته:

برخی گزارش ها حاکی از آن هستند که آلوئه ورا ممکن است با سقط جنین و ناهنجاری های مادرزادی در ارتباط باشد. زنان باردار و مادران شیرده نباید هرگز بدون مشورت با پزشک از محصولات آلوئه ورا استفاده کنند.

ژل آلوئه ورا برای کاهش سطح قند خون مفید است و اگر شما مبتلا به دیابت و دارو هستید و می خواهید از آلوئه ورا استفاده کنید، میزان گلوکز خون خود را با دقت بیشتری چک کنید، تا از تپش بیش از حد، ضربان قلب سریع، تعریق بیش از حد، سینه خالی و لرزش جلوگیری کنید.

7. دانه های گلپر مناسب برای درمان خشکی دهان:

روش 1: فقط دانه های گلپر:
این روش بسیار ساده است.برای اجرای این روش فقط یک دانه گلپر کوچک را بردارید و آن ها را بجوید.این کار می تواند به شما کمک کند دهان خشکتان را درمان کنید. 

روش 2: گلپر و لیمو:
2 قاشق سوپ خوری گلپر را در طول شب خیس کنید و آن ها را در صبح بجوشانید.آب را صاف کرده و عصاره لیمو را به آن اضافه کنید. هر روز صبح به مدت 2 هفته آن را با معده خالی بنوشید. 

نکته:

از استفاده از گلپر در دوزهای بالا اجتناب کنید. ترکیبات در این دانه می تواند برای سیستم عصبی مضر باشد و در صورتی که به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد، دچار توهم و تشنج می شود. می تواند سرطان ها را تشدید کند - سرطان های متصل به گیرنده استروژن سرطان پستان، تخمدان ها، و غیره را تشدید می کند، چون حاوی استروژن بالایی است.

ممکن است به زنان باردار توصیه شود که مقدار زیادی از گیاهان را مصرف کنند.

8. درمان و از بین بردن خشکی دهان با مصرف کرفس:

200 گرم کرفس و 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را آماده کنید. کرفس را خرد کنید و آن را به تکه های کوچک برش دهید و در مخلوط کن بریزید، تا آبش را بگیرید. 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را بریزید و مخلوط را بنوشید.

زنان باردار باید قبل از استفاده از کرفس به درمان دهانی خشک توجه کنند.

اگر شما باردار هستید و هنوز هم می خواهید از این روش درمانی استفاده کنید، باید از مقدار کمی استفاده کنید چون کرفس می تواند اثرات جانبی هم داشته باشد.

9. آدامس موثر در درمان خشکی دهان:

این روش برای از بین رفتن خشکی دهان بسیار تاثیرگذار می باشد.هنگامی که در مورد دهان خشک و درمانش تحقیق می شود، متخصصان نشان داده اند که برای بهبود غدد بزاقی (با آب کافی) می توانید از چند نکته ساده اما موثر در زیر استفاده کنید:

با استفاده از بزاق مصنوعی تهیه شده به شکل دهانشویه، اسپری معدنی به مرطوب کننده کمک کنید. 

خواب و کار در یک اتاق مرطوب، برای جلوگیری از دهان خشک.

اگر اتاق تهویه مطبوع ندارد، باید حتما بخور وجود داشته باشد. 

افزایش مصرف روزانه سبزیجات و میوه های تازه.